Szczepienia przed podróżą do Azji

Żaden z azjatyckich krajów nie traktuje posiadania jakichkolwiek szczepień jako obowiązkowe od osób przekraczających jego granice. Jednak znawcy tematu oraz zdrowy rozsądek podpowiadają, że wybierając się w te egzotyczne rejony świata warto dodatkowo zabezpieczyć się przeciwko paru nieprzyjemnym chorobom, o które w Azji jest zdecydowanie łatwiej, niż u nas. Tym bardziej, że większość z proponowanych szczepień nie zaszkodzi mieć również podróżując tylko po Polsce lub Europie. Poniższe zestawienie pokazuje które szczepienia są rekomendowane dla podróżujących do poszczególnych krajów Azji.

Tężec

Tężec (ang. tetanus) jest ciężką chorobą zakaźną powodowaną przez produkującą silną toksynę beztlenową bakterię żyjącą w przewodzie pokarmowym i odchodach zwierząt. Do zarażenia dochodzi najczęściej przez zabrudzenie otwartej rany lub uszkodzonej skóry glebą, kurzem albo kontakt z wodą. Objawami są wysoka gorączka oraz długotrwałe, bolesne skurcze mięśni, szczękościsk i prężenia. Leczenie wymaga hospitalizacji, zwykle na oddziale intensywnej opieki. Śmiertelność przekracza 30%.

W Polsce szczepienie na tężec jest obowiązkowe dla dzieci i młodzieży do 19 roku życia. W późniejszym okresie dla utrzymania odporności należy przyjmować dawkę przypominającą co 10 lat. Istnieje szczepionka skojarzona, przeciwko tężcowi i błonicy.

Błonica

Błonica (dyfteryt, ang. diphtheria) , to ostra choroba zakaźna wywoływana przez bakterie. Do zarażenia dochodzi drogą kropelkową (kaszel, kichanie) lub przez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub zdrowym nosicielem. Objawami są między innymi gorączka, błoniaste naloty w gardle, powiększenie węzłów chłonnych, kaszel. Leczenie wymaga hospitalizacji. Śmiertelność dochodzi do 10%, do śmierci dochodzi czasem nawet w ciągu zaledwie 2 dni od wystąpienia pierwszych objawów.

W Polsce szczepienie na tężec jest obowiązkowe dla dzieci i młodzieży do 19 roku życia. W późniejszym okresie dla utrzymania odporności należy przyjąć dawkę przypominającą dającą ochronę na 10 lat. Istnieje szczepionka skojarzona, przeciwko błonicy i tężcowi.

Polio

Polio (choroba Heinego i Medina, ang. polio) jest ostrą, wirusową chorobą zakaźną prowadzącą do stanów zapalnych układu oddechowego i pokarmowego, a w najcięższych przypadkach do porażeń mięśni kończyn dolnych i górnych. Do zarażenia dochodzi drogą pokarmową, kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z nosicielem wirusa. Leczenie jest głównie objawowe, istotna jest również rehabilitacja.

W Polsce szczepienie na polio jest obowiązkowe dla dzieci i młodzieży do 11 roku życia. Osoba dorosła dla utrzymania odporności powinna przyjmować dawkę przypominającą co 10 lat.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A, żółtaczka pokarmowa, ang. hepatitis A) jest chorobą zakaźną, charakterystyczną dla miejsc o niskim poziomie higieny, zwaną popularnie "chorobą brudnych rąk". Może prowadzić do trwałych uszkodzeń wątroby. Do zakażenia zwykle dochodzi drogą pokarmową przez spożycie pokarmu lub wody skażonych wirusem. Typowymi objawami są dolegliwości żołądkowe, żółte zabarwienie oczu i skóry, gorączka, bóle mięśni i stawów, ogólne osłabienie organizmu. Leczenie może być przewlekłe i wymaga hospitalizacji.

Dostępna jest szczepionka (dwie dawki w odstępie 6-12 miesięcy) dająca wieloletnią ochronę. Odporność pojawia się dwa tygodnie po pierwszej dawce. Popularna jest szczepionka skojarzona przeciwko WZW A i B (trzy dawki, druga po miesiącu, trzecia po 6 miesiącach). Okres trwania ochrony jest bardzo indywidualny, zwykle wynosi 20 lat i więcej. Spóźnialscy mogą przyjąć immunoglobulinę (przeciwciała chroniące przed działaniem wirusa), która daje natychmiastową odporność na około 3 miesiące.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B, żółtaczka wszczepienna, ang. hepatitis B) jest chorobą zakaźną mogącą prowadzić do marskości wątroby, a nawet śmierci. Do zakażenia zwykle dochodzi podczas zabiegów medycznych lub kosmetycznych (golenie, przekłuwanie uszu, tatuowanie) przy użyciu niewysterylizowanych narzędzi, bezpośredni kontakt z krwią nosiciela oraz przez kontakty seksualne. Typowymi objawami są dolegliwości żołądkowe, ogólne osłabienie, senność, żółte zabarwienie oczu i skóry, gorączka, bóle głowy, mięśni i stawów. Często występuje zupełnie bezobjawowo, można nie wiedzieć, że jest się zarażonym. Leczenie ostrych przypadków wymaga hospitalizacji.

Dostępna jest szczepionka (trzy dawki, druga po miesiącu, a trzecia po 6 miesiącach) dająca wieloletnią ochronę (czas trwania ochrony jest bardzo indywidualny, zwykle trwa 20 lat i więcej). Odporność pojawia się już dwa tygodnie po drugiej dawce. Istnieje również szczepionka skojarzona, przeciwko WZW A i B, o identycznych właściwościach. Schemat przyśpieszony (dla spóźnialskich) zakłada podanie czterech dawek (7 dni, 21 dni i 12 miesięcy po pierwszej dawce), odporność po trzeciej dawce.

Dur brzuszny

Dur brzuszny (tyfus brzuszny, ang. typhoid), to bakteryjna choroba zakaźna, charakterystyczna dla biednych krajów o niskim poziomie higieny, zwłaszcza w ciepłym klimacie. Pierwszymi objawami choroby są wysoka gorączka, bóle brzucha, mięśni i głowy oraz zaparcia i ogólne osłabienie. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową, najczęściej przez kontakt ze skażoną wodą lub produktami spożywczymi (mięso, mleko) albo bezpośrednio przez kontakt z osobą chorą lub zdrowym nosicielem. Groźnymi roznosicielami zarazków są również muchy. Leczenie wymaga hospitalizacji, śmiertelność nie przekracza wówczas 1%. Nieleczony dur brzuszny zabija nawet w 30% przypadków. W ramach profilaktyki należy zwrócić uwagę na częste mycie rąk, nie spożywać napojów i pokarmów z niepewnych źródeł.

Dostępne szczepienie (1 dawka) daje ochronę po dwóch tygodniach na okres roku do 3 lat, przy skuteczności około 70%.

Wścieklizna

Wścieklizna (ang. rabies) jest nieuleczalną wirusową chorobą odzwierzęcą prowadzącą do uszkodzeń układu nerwowego i śmierci. Do zarażenia dochodzi zwykle przez ugryzienie lub inny kontakt ze śliną chorego zwierzęcia, najczęściej psa, kota, lisa, wiewiórki, nietoperza. Charakterystycznymi objawami choroby są podniecenie, agresja, wodowstręt i ślinotok. Nie istnieje lekarstwo na wściekliznę, która od wystąpienia objawów prowadzi niemal w 100% przypadków do śmierci w czasie krótszym, niż 10 dni. Jednak dzięki długiemu, dwumiesięcznemu okresowi inkubacji, istnieje szansa na wytworzenie odporności u pacjenta podejrzanego o wściekliznę przez podawanie surowicy oraz serii szczepionek, o ile rozpocznie się działania nie później, niż kilka dni po zarażeniu.

Szczepionka profilaktyczna (3 dawki, druga po 7 dniach, trzecia po 28 dniach) daje ochronę na około 4 lata.

Japońskie zapalenie mózgu

Japońskie zapalenie mózgu (ang. Japanese encephalitis), to ostra choroba wirusowa prowadząca często do trwałych uszkodzeń mózgu, a nawet do śmierci. Do zakażenia dochodzi przez ukąszenie komara, który jest nosicielem wirusa, zwykle na obszarach wiejskich. Choroba w większości przypadków przebiega bezobjawowo lub daje objawy grypopodobne. Brak skutecznego lekarstwa, śmiertelność szacuje się na 10-30%.

Szczepionka chroniąca przed wirusem (trzy dawki, druga po 7 dniach, trzecia po 30 dniach, ochrona na dwa lata pojawia się po 10 dniach od trzeciej dawki), zalecana jest dla osób planujących dłuższy pobyt na terenie podwyższonego ryzyka. Szczepionka nie jest dostępna w Polsce.

Meningokowe zapalenie opon mózgowych

Meningokowe zapalenie opon mózgowych (ang. meningococcal meningitis), to wirusowa lub bakteryjna choroba zakaźna. Objawami są gorączka, nudności, wymioty, sztywność karku, ból głowy, wysypka, padaczka. Do zarażenia dochodzi drogą kropelkową (kaszel, kichanie) oraz przez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub zdrowym nosicielem. Bywa, że choroba ma bardzo gwałtowny przebieg i w ciągu jednej doby od zarażenia doprowadza do bardzo ciężkiego stanu. Leczenie wymaga hospitalizacji.

Istnieje szczepionka chroniąca przed zarażeniem (jedna dawka). Ochrona pojawia się dwa tygodnie po szczepieniu i trwa przez 3 do 5 lat.